კულტურა

მოლდოვას რესპუბლიკის კულტურა  წარმოდგენილია შემოქმედებითი საქმიანობის  ფართო პალიტრით : ლიტერატურა, თეატრი, მუსიკა, სახვითი ხელოვნებია, არქიტექტურა, კინო და ტელევიზია, ფოტო ხელოვნება, დიზაინი, საცირკო, ხალხური ხელოვნება, არქივები და ბიბლიოთეკები, საგამომცემლო, სამეცნიერო-კვლევითი, კულტურული ტურიზმი და სხვა.

საშემსრულებლო ხელოვნების

თეატრები

მოლდოვას რესპუბლიკაში ფუნქციონირებს 22 თეატრალური დაწესებულება: 18 თეატრი, ოპერისა და ბალეტის თეატრი, ეთნო-ფოლკლორული თეატრი და 2 მარიონეტული თეატრი. 17 განლაგებულია დედაქალაქში და 5 სხვა ოლქებში. მათ შორის ძირითადები წარმატებით მონაწილეობის ფესტივალებში საზღვარგარეთ, ორგანიზებას უწევენ საერთაშორისო ფესტივალებს ქვეყნის შიგნით, აქვთ ტურები საფრანგეთში, იტალიაში, ამერიკის შეერთებულ შტატებში, რუსეთში, იაპონიაში, ჩინეთში, რუმინეთში და სხვა ქვეყნებში.

სახვითი ხელოვნება

 

ტერმინი "სახვითი ხელოვნება" მოლდოვას რესპუბლიკაში მოიცავს სამ ჟანრს:

ბოლო წლებში მოლდოვაში გაჩნდა "ვიდეო-არტი", "კინეტიკური ქანდაკება", "კომპიუტერული გრაფიკა", "სხეულის ხელოვნება", "პერფორმანსი" და სხვ.

ხალხური ხელოვნება წარმოდგენილია მრავალფეროვანი ჟანრით, ტიპით და სახეობით. მათი უმეტესობა "დეკორატიული ხელოვნების" სფეროს მიეკუთვნება: კერამიკა, ხალხური ხალიჩა, ტრადიციული ტანსაცმელი, ხეზე და ქვაზე, ტყავზე, რკინაზე მუშაობა, ხალხური სათამაშოები, და სხვ.

შოურუმები: კონსტანტინე ბრინკუშის სახელობის საგამოფენო ცენტრი, მოლდოვას ეროვნული ხელოვნების მუზეუმი, კერძო საგამოფენო გალერეები.

 

ფოლკლორი

მოლდოვის ფოლკლორს აქვს ლათინური წარმოშობის ფესვები და იგი წარმოადგენს რწმენისა და წეს-ჩვეულების სისტემას, მუსიკისა და ცეკისა, პოეზიისა და პროზის, მითოლოგიის, რიტუალების, ფოლკლორული თეატრის და სხვ. კონკრეტული გამოხატვებით.

მოცემული კულტურული მემკვიდრეობა ყველა გამოვლინებით წარმოადგენს ერთიან ეროვნულ ხელოვნების დარგს, რომელიც ვითარდება თანამედროვე ეპოქაში.

 

 

 

 

კულტურული მემკვიდრეობა

კულტურული მემკვიდრეობიდან გამოსარჩევია მრავალი ეკლესიები და მონასტრები, რომლებიც XV საუკუნის მოლდოველმა მმართველმა შტეფან III დიდმა ააგო; ასევე მიტროპოლიტების ვარლაამისა და დოსოფტეის გვიანი რენესანსის ნამუშევრები და სწავლულების გრიგორი ურეკეს, მირონ კოსტინის, ნიკოლაე მილესკუ, დიმიტრი კანტემირისა და იონ ნეკულჩეს ნაშრომები. XIX საუკუნეში, მოლდოველებმა შუა საუკუნეების მოლდოვის სამთავროს ტერიტორიიდან, რომლებიც შემდგომში გაყოფილ აღმოჩნდნენ ავსტრიის და რუსეთის იმპერიებს და აგრეთვე ოსმალეთის ვასალ მოლდოვას (1859 წლიდან, რუმინეთი) შორის, მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანეს თანამედროვე რუმინული კულტურის ჩამოყალიბებაში. მათ შორის იყო ბევრი ბესარაბიელი, როგორიცაა ალეკუ დონიკი, ალექსანდრუ ჰეჟდეუ, ბოგდან პეტრიკეიკუ ჰასდეუ,კონსტანტინ სტამატი, კონსტანტინ სტამატი-კიურეა, კოსტახე ნეგრუზი, ალეკუ რუსო და კონსტანტინ სტერე.

მიჰაი ემინესკუ, გვიანი რომანტიკოსი პოეტი და მწერალი იონ კრეანგე წარმოადგენენ რუმინული ენის ყველაზე გავლენიან შემოქმედებს და როგორც რუმინეთში, ასევე მოლდოვაში ეროვნულ მწერლებად მიიჩნევიან.[55]

მოლდოვის ყველაზე დიდი ეთნიკური ჯგუფი, რუმინულ ენაზე საუბრობს და რუმინული კულტურის მატარებელია. ქვეყნის კულტურაზე (მართლმადიდებლობიდან გამომდინარე) ასევე გავლენა იქონია ბიზანტიურმა კულტურამ.

ქვეყანაში არის მნიშვნელოვანი ეთნიკური ჯგუფები. გაგაუზები, რომლებიც ქვეყნის მოსახლეობის 4,4%-ს წარმოადგენენ, ქრისტიანი თურქულენოვანი ხალხია. ბერძნებმა,სომხებმა, პოლონელებმა და უკრაინელებმა, რომლებიც ადრეული XVII საუკუნიდან გამოჩნდნენ, მათი მცირერიცხოვნობის მიუხედევად საკუთარი კულტურული ნიშნები დატოვეს. XIX საუკუნეში, ქვეყნის ტერიტორიაზე ბევრი უკრაინელი დასახლდა, განსაკუთრებით პოდოლიიდან და გალიციიდან, ისევე როგორც სხვა ახალი თემები, როგორებიც არიან ლიპოვანები, ბულგარელები და ბესარაბიელი გერმანელები.

XX საუკუნის მეორე ნახევარში, მოლდოვაში მასობრივი საბჭოთა იმიგრაცია დაიწყო, რომელმაც საბჭოთა კულტურის მრავალი ელემენტი გამოიყოლა.